Makat prezantasyon, term öncesi sık görülen fizyolojik bir durumdur. Gebeliğin 20-24’üncü haftaları arasında fetüs anne karninda, daha büyük hareket serbestliğine sahip olduğundan çoğu kez bebekler pozisyon degiştirebilirler. Bebekler genellikle doğumun yaklaştığı son aylarında anne rahminde çeşitli pozisyonları alabilirler. Baş aşağı pozisyon, bebek başının anne pelvisine (leğen kemiği) en yakın olduğu ve doğumun tipik olarak baş aşağı şekilde gerçekleştiği pozisyondur. Ancak bebekler bazen makat pozisyonunda alabilirler. Bu bebeğin popo bölgesi ile doğum kanalına girmesidir ve doğum esnasında %3-%4 kadar görülür. Doğumdan yaklaşık bir ay önce bebeklerin %15i makat halinde olur. Çoğu bebekler kendiliğinde baş pozisyonuna döner.
Makat prezantasyonda doğum şekli planlı (spontane) bir normal vajinal doğum ya da sezaryen ile doğumdur. Makat prezantasyonda tercih edilecek olan doğum şekli konusunda doktorunuz size detaylı bir şekilde bilgi verecektir. Bu süreçte makat prezantasyon olan gebeliğe doğum zamanında değil daha öncesinde müdahale etmek gerekmektedir. Bu müdahaleler ve yöntemler eksternal sefalık versiyon, gebelikte yapılan egzersizler ve alternatif tedavi yöntemlerinde kullanılan bitkiler olarak karşımıza çıkmaktadır.
Doğum öncesi bebeğin pozisyonunu değiştirebilmek için eksternal sefalık versiyon yöntemini uygulanabilir. Eksternal sefalık versiyon: makat gelişlerde, 35-36. haftada, karnınızdan özel bazı manevralarla bebeğinizin pozisyonunu değiştirmektir. Doktorunuz bu yöntemi teklif eder ve seçenek size kalmıştır. Ortalama 100 kadından 50’sinde versiyon başarılı olur. İlk gebeliğiniz ise bu şans %30-%40 arasındadır. Eğer önceden doğum yaptıysanız o zaman bu şans %60-%70 arasındadır. Genellikle karın duvarı ilk gebelikten sonra daha esnek olduğu için versiyon yapmak için daha çok alan oluşur. Eksternal sefalık versiyon (dış sefalık versiyon) uygulandığında sezaryen ile doğum ihtimalinin azaldığı görülmektedir.
Gebelikte oluşan değişiklikler ile baş etmenin en kolay ve etkili yolu fiziksel aktivite ve egzersizdir. Gebelik döneminde maternal doğru postür (sabit duruş), temel duruş, çömelme pozisyonları, pelvik tilt gibi egzersizler, uterus kaslarının gevşemesi ve yer çekimi kuvvetinin etkisiyle fetüste doğru postür sağlanacağı ayrıca daha sonra gelişecek olan komplikasyonları önleyeceği düşünülmektedir. ABD’nin Minnesota eyaletinde yaşayan Ebe Gail Tully, makat prezantasyonu döndürme egzersizleri geliştirmiştir. Halen Amerika ve Avustralya’da aktif olarak kullanılmaktadır (Spinningbabies, 2020).
- Sidelying Release (SLR): Makatprezantasyonun sefalik versiyonuna döndürmek için, leğen kemiği üzerine uygulanan statik bir germe yöntemidir. Leğen kemiğini geçici olarak hafifçe büyütmek ve yumuşatmak için kullanılır. Ayrıca doğum sırasında pelvik ağrıyı azaltmak ve yavaşlayan doğumu hızlandırmak için de kullanılmaktadır. SLR daha sonra gerekirse tekrar edilebilir. İlk kez Dr. Carol Phillips tarafından uygulanmıştır. Daha iyi bir fetal pozisyon için 30-32’nci haftadan sonra haftada iki kez uygulanabilir. Yararlar geçici olduğu için her 4-6 saatte bir tekrarlanabilir (Spinnigbabies).
- Forward-Leaning Inversion (Öne Eğilerek Ters Çevirme): Yer çekimi kuvvetinin etkisiyle alt uterus segmentinin genişlemesini sağlar ve fetüsün iyi bir cenin pozisyonu almasına yardımcı olur. Forward-leaning inversion (öne eğilerek ters çevirme) pozisyonu, ilk kez Dr. Carol Phillips tarafından uygulanmış ve 30. gebelik haftasından büyük bebekler için günde bir kez 30 saniye önerilmektedir (Phillips, 2020). Yüksek kan basıncı ya da düşük kan basıncı, polihidroamnios, plasenta anomalisi veya riski, fetüsün çok hareketli olduğu durumlarda öne eğilerek inverisyon önerilmemektedir (Spinningbabies).
-
Breech Tilt (makat tilt): Bu pozisyonda fetüsün vücut ağırlığı, fetüsün çenesinin fleksiyon yapmasına yardımcı olur ve yer çekimi kuvveti etkisiyle cenin pozisyona dönüşünü gerçekleştirir. Breech tilt pozisyonu bebeğin makat prezantasyon olduğunu öğrendikten sonra (34’üncü hafta sonrasında) günde 1-3 kez 10 dakika önerilmektedir. Breech tilt pozisyonu için gebe, doktoru yada ebesi ile tıbben bir sakıncası olup olmadığını görüşmeli ve sağlık personeli yardımı ile uygulanmalı ayrıca fetüsün makat pozisyonda olduğu kesin değilse ya da sefalik pozisyonda breech tilt pozisyonu uygulanmamalıdır.


- Açık Diz Göğüs pozisyonu (Open-Knee Chest): İngiltere ve Avustralya’da sık kullanılan açık diz göğüs pozisyonu, günde 3 kez, 10 dakika arayla uygulanarak fetüsün cenin pozisyona gelmesine yardımcı olmasından kaynaklı gebeler 30-32’nci hafta sonlarında bu pozisyona teşvik edilmektedir. Makat tilt pozisyonuna alternatif bir pozisyondur.
- Rebozo Manteada: Rebozo kadınlar için tasarlanan, uzun dokuma bir fulardır. Geçmiş yıllarda Rebozo kullanımı anneden kızına, ebeden ebeye aktarılmıştır. Manteada , Meksikalı ebelerin Rebozo ile birlikte kullandıkları tekniğin İspanyol adıdır. 32’inci haftadan sonra günlük 2-5 dakika uygulanabilir. Rebozo manteada , öne eğilerek inversiyon ve açık diz göğüs pozisyonu ile kombine uygulanabilir. Rebozo, uterusta fetüsün daha iyi bir pozisyon alması için yer açmakta ve ağrılar için nonfarmokolojik bir yöntemdir. Plasenta anomalileri, erken gebelik haftaları, kanamalı durumlarda, düşük riskinde rebozo manteada önerilmemektedir (Spinnigbabies)
Önemli egzersizlerin özeti:
Makat doğum, bebeğin makat (popo) bölgesi veya ayaklarıyla doğum kanalına gelerek normal doğum ile dünyaya gelmesi durumunu ifade eder. Normal doğumda bebek baş aşağı pozisyondayken gelirken, makat doğumda bebek ters pozisyonda, yani başı yukarıda ve popo aşağıda gelir.
Makat doğum, normal bas aşağı pozisyondaki doğuma göre daha fazla tıbbi dikkat ve müdahale gerektirebilir çünkü bebek ters pozisyonda geldiği için doğum kanalından geçişi daha zor olabilir. Bu nedenle, makat doğum genellikle tıbbi uzmanlık gerektiren bir prosedürdür ve doktorlar ve sağlık personeli bu tür doğumları yakından takip ederler.